Viêm gan C thầm lặng tiến triển sang ung thư, xơ gan

Các loại bệnh do viêm gan siêu vi là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới, với số lượng tương đương bệnh AIDS hay lao phổi. Hiện Việt Nam là một trong những quốc gia có số ca mắc viêm gan siêu vi B và C ở mức cao trong khu vực các nước đang phát triển. Trong đó viêm gan siêu vi C là một trong những nguyên nhân lớn nhất gây nên viêm gan mạn tính với 75% trên tổng số 3 triệu bệnh nhân. 25% trong số đó chuyển biến thành xơ gan và ung thư dẫn đến tử vong.

Tiến sĩ Phạm Thị Thu Thủy, Trưởng Phòng khám Gan, Bệnh viện Hòa Hảo cho biết viêm gan siêu vi C là bệnh tưởng nhẹ nhưng để lại hậu quả rất lớn bởi nhận thức của cộng đồng về bệnh vẫn còn thấp và tâm lý chủ quan trong chăm sóc sức khỏe. Tại Việt Nam cứ 100 người nhiễm siêu vi viêm gan C (HCV) thì có 75-85 người nhiễm HCV mãn tính, 60-70 phát triển thành viêm gan mãn tính, 5-20 người sẽ bị xơ gan trong thời gian từ 20 đến 30 năm, 1-5 người tử vong do HCV tiến triển thành xơ gan, ung thư gan.

Sơ đồ nhiễm siêu vi viêm gan C.

Theo bác sĩ Thủy, có đến 60% người nhiễm bệnh không có triệu chứng rõ ràng nên được xem là “kẻ giết người thầm lặng”. Bệnh nhân có thể không hay biết về những tổn thương dài hạn khi đã quá muộn. Cùng với những thói quen xấu trong sinh hoạt hàng ngày như uống rượu bia, lạm dụng thuốc giảm đau và thuốc kháng sinh, không vận động thể dục, chế độ ăn nhiều chất béo và chất bột đường…, người nhiễm bệnh giai đoạn đầu nhanh chóng diễn tiến sang xơ gan, mở đường cho ung thư gan.  

Viêm gan siêu vi C hiện chưa có văcxin phòng chống. HCV lây lan qua 3 đường là đường máu, đường tình dục và từ mẹ sang con. 30-40% trường hợp bị lây nhiễm HCV mà không rõ nguyên nhân.

Phác đồ điều trị viêm gan siêu vi C tại Việt Nam khá phức tạp với loại thuốc chích lẫn uống kéo dài 48-72 tháng kèm nhiều tác dụng phụ như thiếu máu, giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu, trầm cảm, rối loạn chức năng tuyến giáp và mức chi phí quá cao khiến số bệnh nhân tiếp cận thuốc ở mức rất thấp. Hơn nữa khi điều trị, tỷ lệ đáp ứng bền vững với virus viêm gan C chỉ đạt 50-70%. Nhiều bệnh nhân bỏ điều trị bởi nản lòng.

Tháng 6/2016, Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA) đã cho phép ứng dụng loại thuốc mới trong phác đồ điều trị viêm gan siêu vi C, với thời gian điều trị 12 tuần, chi phí rẻ và ít tác dụng phụ, tỷ lệ được chữa khỏi hoàn toàn cao hơn, đạt hơn 90%. 

Bác sĩ Thủy khuyến cáo người bệnh nên hạn chế uống rượu bia vì xơ gan dễ xảy ra hơn ở người viêm gan nghiện rượu. Bệnh nhân viêm gan C có thể duy trì chế độ ăn lành mạnh bình thường. Khi đã bị xơ gan nên áp dụng chế độ ăn giảm muối theo tư vấn của bác sĩ.

Siêu vi viêm gan C lây truyền qua đường máu nên nếu bệnh nhân bị đứt tay, hãy lau sạch máu bằng dung dịch sát trùng. Nguy cơ lây nhiễm thấp song vẫn nên tự bảo vệ khi quan hệ tình dục. Bệnh viêm gan C mạn tính cần được điều trị càng sớm càng tốt nhằm giảm thiểu hoặc loại trừ hoàn toàn tình trạng viêm gan, giúp ngăn ngừa diễn tiến sang xơ gan, ung thư gan.