Chuyên gia dinh dưỡng kể tên 3 vi chất quyết định chiều cao của trẻ

Phát biểu tại hội thảo “Tầm vóc cơ thể và một số yếu tố tăng trưởng chiều cao”, Tiến sĩ, bác sĩ Trương Hồng Sơn cho biết, cứ sau 10 năm, chiều cao các nước trên thế giới lại tăng trung bình 2-3cm. Song ở Việt Nam, tốc độ này chỉ đạt 1-1,5cm. Suốt 100 năm qua, nữ giới Hàn Quốc tăng đến 20,2cm, nam giới Iran cao hơn 16,5cm. Còn Việt Nam đứng gần chót bảng, nam và nữ chỉ tăng 9cm cả thế kỷ, nằm trong top 20 nước có chiều cao thấp nhất thế giới.

Suốt hơn 30 năm công tác, ông nhận thấy, người Việt thấp lùn chủ yếu do thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là các vi chất tăng chiều cao như canxi, vitamin D3 và K2.

Canxi

Canxi là khoáng chất có mặt nhiều nhất trong cơ thể, được ví như xi măng xây nên bộ xương vững chắc. 99% lượng canxi dự trữ nằm ở xương và răng; phần còn lại phân bố trong các mô mềm, máu, gan và tim. Vi chất này cũng tham gia vào quá trình đông máu, dẫn truyền tín hiệu thần kinh, giúp cơ co giãn, tim đập khỏe, điều hòa huyết áp…

Chế độ ăn đủ canxi ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, cả trước mắt lẫn lâu dài. Trẻ nhận đủ canxi ở giai đoạn 1.000 ngày đầu đời (từ thai kỳ đến 2 tuổi), 9-18 tuổi (tiền dậy thì và dậy thì) sẽ đạt được chiều cao tối ưu. Tích lũy canxi trong ngân hàng xương ngay từ khi còn trẻ, không chỉ củng cố chiều cao, mà còn giảm nguy cơ loãng xương, gãy xương về sau này.

Viện Y học Ứng dụng tổ chức hội thảo “Tầm vóc cơ thể và một số yếu tố tăng trưởng chiều cao” ngày 26/9.

Tùy theo lứa tuổi, trẻ cần 300-1.000mg canxi mỗi ngày. Song tại hội thảo, Phó giáo sư, Tiến sĩ Lê Bạch Mai – nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, khẩu phần canxi 35 năm nay không thay đổi, chỉ đáp ứng 60% nhu cầu khuyến nghị. Sữa và chế phẩm từ sữa là nguồn thức ăn giàu canxi, dễ hấp thu, nhưng chưa được coi là một trong 8 nhóm thực phẩm cần có trong khẩu phần hàng ngày. Ngoài ra, nhiều bà mẹ không biết rằng súp lơ, bắp cải, cần tây, cải bó xôi… cũng chứa canxi; thủy hải sản không nên bỏ vỏ.

Vitamin D3

Vitamin D3 còn gọi là “vitamin mặt trời”, bởi 90% lượng vitamin D được cơ thể tự sản sinh khi phơi nắng. Chúng giúp tăng hấp thu canxi và phốt pho từ ruột non, cho xương và răng thêm chắc khỏe. Thiếu vitamin D giống như xây nhà bằng xi măng mà chưa có vữa, dẫn đến còi xương, chân vòng kiềng ở trẻ em và loãng xương ở người lớn.

Tại Việt Nam, có đến 90% trẻ em thiếu vitamin D. Vi chất này hấp thu nhanh, dễ tổng hợp nếu trẻ mặc áo ngắn quần cộc, tắm nắng hàng ngày vào khung giờ sáng và chiều mát. Tuy nhiên, các ông bố bà mẹ thời nay có xu hướng bao bọc, ít cho con ra ngoài vui chơi, nếu có cũng che chắn thân thể quá mức.

Trẻ phơi 40% cơ thể dưới ánh nắng mặt trời 10 phút mỗi ngày có thể hấp thụ đến 5.000 IU vitamin D3. Mùa đông, bác sĩ thường chỉ định dùng thêm 400-1.000 IU vitamin D3 cho trẻ dưới một tuổi. Ngoài ra, cha mẹ có thể bổ sung qua nguồn thực phẩm tự nhiên (cá béo, dầu gan cá và trứng) hoặc sữa, nước trái cây, ngũ cốc ăn sáng.

Vitamin K2

Năm 1929, nhà khoa học Henrik Dam tình cờ phát hiện vitamin K khi nghiên cứu về cholesterol. 10 năm sau, Edward Doisy tìm ra công thức và vai trò của loại vi chất này. Cả hai ông đều được nhận giải Nobel y học về cho công trình vào năm 1943.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ninh – Phó viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam cho biết, vitamin K gồm nhiều loại, trong đó K2 có tác động quan trọng đến hệ xương. Nếu vitamin D3 giúp cơ thể hấp thu canxi tại ruột, thì K2 lại trực tiếp kéo canxi vào xương. Khi nạp vitamin D, cơ thể sẽ tạo ra protein osteocalcin để vận chuyển canxi. K2 sẽ hoạt hóa osteocalcin, gắn canxi vào ma trận xương.

Vitamin D3 giúp cơ thể hấp thu canxi tại ruột, sau đó K2 kéo canxi vào xương.

Vitamin K2 cũng hoạt hóa protein matrix Gla (MGP), ngăn ngừa canxi lắng đọng ở những nơi không mong muốn (thành mạch máu, thận, gân). Nó còn giúp trung hòa lượng vitamin D dư thừa, tránh ngộ độc. Loại vi chất này được sản xuất chủ yếu nhờ lợi khuẩn đường ruột, có nhiều trong thực phẩm lên men như phô mai, sữa chua, dưa muối, natto (món đậu nành lên men của Nhật Bản)…

Khả năng hấp thu canxi của cơ thể tỷ lệ nghịch với tuổi tác. Trẻ em có thể hấp thu đến 75% lượng canxi ăn vào. Tuổi thanh niên chỉ còn 20-40%. Người lớn càng hấp thu kém hơn. Do đó, bổ sung vitamin D và K2 sẽ giúp quá trình hấp thu canxi vào xương tốt hơn.

Các chuyên gia cũng cho rằng, thấp bé nhẹ cân không phải là thuộc tính di truyền của người Việt. Nếu cải thiện chế độ dinh dưỡng nghèo canxi, vitamin D và K2 như hiện nay, cộng thêm luyện tập thể thao thì tầm vóc hoàn toàn có thể cải thiện được.

An San