Cây lược vàng trồng trong nhà có thể làm thuốc

Lược vàng được trồng làm cảnh ở nhiều hộ gia đình Việt Nam, nhưng ít người biết đây là một loại cây thuốc vừa có tác dụng chữa bệnh vừa giúp thanh lọc không khí.

Tiến sĩ Võ Văn Chi, tác giả Từ điển cây thuốc Việt Nam, cho biết lược vàng còn có tên gọi là ria vàng, lan vòi hay trai thơm, thuộc họ thài lài commelinaceae. Cây có tên khoa học là callisia fragrans (Lindl.) Woodson (Spironema fragrans Lindl.).

Cây lược vàng được trồng làm cảnh trong nhiều gia đình ở TP HCM. Ảnh: Trần Ngoan.

Lược vàng mọc trong tự nhiên dưới dạng cây thảo, sống lâu năm, vừa có thân đứng cao từ 15 đến khoảng 100 cm, vừa có thân bò lan trên mặt đất hoặc hướng lên nếu có giá tựa. Lá lược vàng khá to, thuôn hình ngọn giáo dài tới 20-30 cm, rộng 5-7 cm. Gốc cây mọc thành bẹ ôm lấy thân. Lá màu lục bóng như phủ sáp, cứng và dễ gãy.

Cây lược vàng dễ trồng, sinh trưởng nhanh. Người ta nhân giống bằng cách lấy đoạn thân bò lan dài chừng 7 cm làm cành giâm. Nếu trồng bằng đoạn thân có rễ sẽ sinh trưởng nhanh hơn. Có thể trồng trong chậu, giỏ treo hoặc trên đất vườn.

Lược vàng có nguồn gốc Mexico, sau này được trồng khắp vùng nhiệt đới châu Mỹ, châu Âu, Australia. Ở nước ta, ban đầu cây được trồng nhiều ở Thanh Hóa vào năm 2006 rồi lan ra nhiều tỉnh thành khác.

Đông y sử dụng lá và thân cây lược vàng để làm thuốc. Chúng được gọi là Folium et Caulis Callisiae Fragrantis. Phân tích thành phần hóa học cho thấy các bộ phận này chứa hợp chất flavonoid gồm hai loại flavonoid quercetin, kaempferol và cả steroid gọi là phytosterol; ngoài ra còn các nguyên tố vi lượng như sắt, crom và đồng. Loại thảo dược này có vị chua nhạt, tính mát, không độc, tác dụng làm giảm đau nhức, trừ ngứa, làm liền sẹo vết thương, vết loét và chữa khối u tân sinh.

Đông y ứng dụng bài thuốc từ cây lược vàng trong điều trị viêm họng, viêm phế quản, đau khớp xương, đau dạ dày, tá tràng, bướu cổ, cảm hàn, tê tay chân. Ngày nay, lược vàng còn được sử dụng trong điều trị ung thư, vôi hóa cột sống, u xơ tuyến tiền liệt. Cách dùng đơn giản là lấy lá ăn sống hằng ngày, sử dụng thân bò cắt ngắn ngâm rượu uống và làm thuốc xoa bóp.

Tiến sĩ Chi khuyên mọi người muốn dùng cây lược vàng làm thuốc nên tham khảo ý kiến của lương y hoặc bác sĩ chuyên về y học cổ truyền.