Gánh nặng chi phí chữa ung thư, kháng sinh của bảo hiểm y tế

Báo hiểm xã hội Việt Nam vừa công bố kết quả nghiên cứu về kiểm soát việc sử dụng và chi tiêu đối với các thuốc do quỹ bảo hiểm y tế chi trả. Nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu về thanh toán chi phí thuốc bảo hiểm y tế trên cả nước trong sáu tháng đầu năm 2015 và sáu tháng đầu 2016. Nhóm cũng khảo sát danh mục thuốc, giá, chi phí tại một số cơ sở y tế và việc giám định, kiểm soát chi phí thuốc thanh toán bảo hiểm y tế tại 14 bệnh viện ở sáu tỉnh thành gồm: Hà Nội, Lạng Sơn, Đồng Nai, Bình Dương, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, TP HCM.

Theo đó, chi phí thuốc chiếm tỷ lệ lớn trong tổng chi bảo hiểm y tế. Cụ thể, tổng chi cho thuốc từ quỹ bảo hiểm y tế năm 2015 hơn 26.000 tỷ đồng (48%); năm 2016 lên hơn 31.000 tỷ đồng (41%). Về tỷ trọng, so với năm 2015, chi phí thuốc năm 2016 giảm song giá trị chi phí thuốc tăng 20% và tập trung vào 20 nhóm thuốc chính (86% tổng chi phí thuốc). Trong đó, các nhóm thuốc chiếm chi phí cao nhất lần lượt là thuốc kháng sinh, ung thư, điều trị tăng huyết áp, vitamin và khoáng. Một số nhóm thuốc có chi phí sử dụng năm 2016 gia tăng hơn 30% so với năm 2015. Ví dụ chi phí thuốc điều trị ung thư tăng 62%, nhóm thuốc insulin và thuốc hạ đường huyết tăng 38%, nhóm thuốc kháng acid và thuốc chống loét tăng nhiều nhất, đến 183%.

Có 1.064 loại thuốc trong danh mục thuốc chi trả từ quỹ bảo hiểm y tế. Riêng năm bệnh viện hạng đặc biệt (Bạch Mai, Trung ương Huế, Chợ Rẫy, 108, Việt Đức) chiếm 11% tổng chi phí thuốc bảo hiểm y tế của cả nước trong năm 2015.

Danh mục thuốc bảo hiểm y tế của Việt Nam theo tên hoạt chất, không quy định theo tên biệt dược, không quy định nồng độ, hàm lượng, dạng bào chế cụ thể. Vì thế khó có thể kiểm soát chặt chẽ về chất lượng, giá cả các thuốc thực tế sử dụng tại cơ sở y tế. Bên cạnh đó, hiện một số đơn vị sản xuất nhiều loại thuốc ít có tính cạnh tranh, đặc biệt là hàm lượng và dạng bào chế, dẫn đến việc đấu thầu, mua sắm thiếu công bằng.

Nhóm nghiên cứu kiến nghị Bộ Y tế sửa đổi, bổ sung danh mục thuốc bảo hiểm y tế cho phù hợp với khả năng chi trả của quỹ; loại khỏi danh mục các thuốc có tác dụng hỗ trợ điều trị. Nhóm cũng đề nghị loại khỏi danh mục thanh toán bảo hiểm đối với thuốc có khuyến cáo hiệu quả điều trị chưa rõ ràng; xem xét lại tỷ lệ chi trả hợp lý đối với nhóm thuốc có chi phí lớn như thuốc ung thư…