Trà hoa vàng Ba Chẽ giúp điều hòa huyết áp

Ba Chẽ là huyện miền núi Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh với 94,3% diện tích là đất rừng. Khí hậu nhiệt đới gió mùa, vùng núi mát mẻ, nhiệt độ quanh năm dao động 21 – 23 độ C; độ ẩm bình quân 83% tại đây phù hợp để cây trà hoa vàng phát triển. 

Vốn là loài mọc hoang dã trong rừng Ba Chẽ, có giá trị dược liệu cao nên cây trà được nhiều thương lái săn đón. Hiện nay, hoa trà tươi có giá khoảng 1 – 1,3 triệu đồng một kg, loại khô là 13 – 15 triệu đồng một kg. Nhận thấy cây trồng này mang lại giá trị kinh tế cao, ngoài khai thác trà hoa vàng trên rừng, nhiều hộ đã mạnh dạn lấy giống về trồng, điển hình là gia đình ông Nịnh Văn Trắng ở thôn Khe Xa, xã Đạp Thanh, huyện Ba Chẽ.

Năm 2006, gia đình ông Trắng bắt đầu thu mua trà hoa vàng. Thời điểm đó, người dân chủ yếu vào rừng hái hoa trà tự nhiên, với cường độ khai thác liên tục khiến cây và hoa ngày càng khan hiếm. Để gìn giữ và phát huy giống trà này, năm 2008, ông chủ động lấy cây giống từ rừng đem về nhà ươm trồng. Sau 5 năm, cây trà bắt đầu cho thu hoạch hoa tươi.

Ông Trắng cho biết, cây trà hoa vàng được nhân giống bằng cách giâm cành. Người ươm chọn cành mập, khỏe, nhiều mắt, đem về ngâm nước rồi mới giâm trong bầu đất đã trộn lẫn phân hữu cơ hoai mục. Cây giống cần tưới đủ nước, tránh ánh sáng mạnh trực tiếp, sau khoảng 3 – 4 tháng ươm mới bắt đầu đem trồng. Đất trồng trà hoa vàng mà ông Trắng sử dụng là đất rừng nên khi trồng không cần chăm bón nhiều. Mỗi năm, ông chỉ bón phân một lần khi chuẩn bị kết thúc vụ thu hoạch.

Phân bón mà ông Trắng sử dụng được ủ từ phân gà, vỏ trấu, để hoai mục. Ngoài ra, cây trà hoa vàng ưa bóng, ưa ẩm nên ông còn đầu tư xây 2 bể chứa, 4 máy bơm để lấy nước từ suối đầu nguồn, đi qua hệ thống ống dẫn tưới cho vườn trà.

Cây trà hoa vàng là cây bản địa nên tương đối ít bệnh, một số thường gặp là sâu hại lá non và muội. Để phòng chống sâu bệnh, ông Trắng dùng gừng, tỏi, ớt ngâm rượu để phun ngay khi mới phát hiện bệnh, đồng thời, thường xuyên dọn cỏ quanh gốc cây.

Sau 3 năm, cây trà bắt đầu cho thu hoạch lá, sau 4 – 5 năm, ông Trắng đã thu được hoa. Thời gian thu hoạch hoa tập trung từ tháng 11 đến tháng 2 Âm lịch. Thời điểm thu thích hợp nhất là lúc nụ hoa còn chưa bung nở. Nếu hoa nở, các loài ong, chim, bướm, kiến tới ăn nhụy ngọt sẽ khiến hoa bị thâm, chất lượng của trà giảm.

Sau khi thu hái, nụ hoa được đưa về, phân loại theo kích cỡ, sau đó đem hấp. Sau công đoạn hấp, người làm tách cánh hoa thủ công bằng tay để hoa khô và dễ sấy. Tiếp đó, từng bông hoa được đặt vào khay inox và đưa vào lò sấy ở 60 – 70 độ C trong 6 – 7 giờ. Cuối cùng, hoa trà được để nguội rồi đóng gói. Nhờ được sấy khô hoàn toàn mà bông hoa trà còn nguyên màu vàng tươi, hình dáng đẹp, đồng thời bảo quản được 3 – 4 năm.

Quy trình chế biến trà hoa vàng Ba Chẽ.

Trà hoa vàng cho nước màu vàng đậm, thơm dịu mùi đặc trưng của hoa, vị đắng nhẹ. Loại trà này giúp ngủ tốt, điều hòa huyết áp nên được người địa phương ưa chuộng. Hiện, trà hoa vàng Ba Chẽ được tiêu thụ chủ yếu ở thị trường trong tỉnh, Hà Nội và các địa phương lân cận.

Thu Giang