Bé gái 18 tháng tuổi có kinh nguyệt khiến bố mẹ tưởng bị xâm hại

Bác sĩ Huỳnh Thoại Loan, Trưởng Khoa Thận Nội Tiết Bệnh viện Nhi đồng 1 cho biết đây là bệnh nhi dậy thì sớm nhỏ tuổi nhất được điều trị tại viện. Người mẹ thấy con xuất huyết âm đạo đã hốt hoảng đưa đi khám nhiều nơi. Một tháng sau, bé lại tiếp tục chảy máu, người mẹ nghĩ đến kinh nguyệt và đưa con đi khám nhi đồng.

Theo bác sĩ Loan, dựa vào các đặc tính sinh dục thứ phát trên lâm sàng, xét nghiệm đánh giá nội tiết tố, đo tuổi xương…, bé được kết luận dậy thì sớm. Bệnh nhi điều trị bằng thuốc tiêm ức chế cạnh tranh nhằm giảm sự tăng trưởng của nội tiết tố. Quá trình điều trị sẽ được ngưng khi bé đến tuổi dậy thì thật sự.

Ảnh minh họa: webmd.

Bệnh viện cũng tiếp nhận nhiều bé trai khám vì dậy thì sớm. Một cậu bé 3 tuổi được mẹ đưa đến vì có giọng nói như người đàn ông trưởng thành. Kiểm tra ghi nhận bé có khối u vùng não, tiết ra nội tiết tố kích thích hormone sinh dục. Sau khi điều trị, các bác sĩ đã trả lại được tiếng nói trẻ thơ đúng với lứa tuổi của bé.

Bác sĩ Thoại Loan cho biết, dậy thì sớm theo định nghĩa về thời gian là ở trẻ nữ dưới 8 tuổi và trẻ nam dưới 9 tuổi. Tại Bệnh viện Nhi đồng 1, lý do bé gái được đưa đến khám 100% là vì ngực phát triển to, 25-30% có kinh nguyệt. Ở bé trai 100% khám vì dương vật lớn, 50% đến vì vỡ giọng. Với nhân viên y tế, bên cạnh các yếu tố lâm sàng về đặc tính sinh dục sẽ thực hiện kiểm tra vòng ngực, thể tích tinh hoàn, xét nghiệm đánh giá nội tiết tố, đánh giá ảnh hưởng dậy thì trên một số cơ quan bộ phận, đặc biệt là tuổi xương.

“Chiều cao phát triển vượt bậc vào giai đoạn tiền dậy thì. Trẻ dậy thì sớm sẽ phát triển xương nhanh và sớm đóng đầu xương vĩnh viễn khiến trẻ sẽ lùn vào giai đoạn trưởng thành”, bác sĩ Loan phân tích. Việc điều trị giúp làm chậm đi tác dụng kéo dài tăng trưởng, không làm ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ sau này.

Dậy thì sớm ở nữ 90% không rõ nguyên nhân, trẻ nam 40% có nguyên nhân là do khối u có thể lành tính nằm ở vùng hạ đồi, khối u tiết ra chất kích phát dậy thì. Các khối u này tùy vào tính chất lành ác có thể phẫu thuật lấy trọn hay để lại theo dõi, xạ trị… Riêng dậy thì sớm không rõ nguyên nhân, trẻ được dùng thuốc ức chế cạnh tranh, khiến nội tiết tố không phát huy tác dụng. Thuốc được tiêm đều đặn mỗi tháng một lần tại cơ sở y tế, đến độ tuổi dậy thì thật sự thì sẽ ngưng. 

Bác sĩ khuyến cáo việc phát hiện điều trị càng sớm sẽ càng có kết quả tốt. Trẻ dậy thì sớm với nhiều thay đổi so với bạn bè cùng lứa nên có những ảnh hưởng tâm lý nặng nề, phụ huynh cần bình tĩnh giúp con vượt qua. Các nghiên cứu cho thấy việc điều trị gần như không ảnh hưởng sức khỏe sinh sản về sau, đa số trẻ được trả lại dậy thì bình thường khi ngưng điều trị.

Do đa số dậy thì sớm không rõ nguyên nhân nên không thể phòng ngừa. Tuy nhiên phụ huynh cần chú ý đến dinh dưỡng, giữ trẻ có cân nặng chiều cao trong tiêu chuẩn trong phép, hạn chế cho trẻ tiếp xúc những hình ảnh, tình huống, thông tin gợi ý đến quan hệ giới tính. Nên cho trẻ tắm gội bằng các loại sản phẩm dành cho trẻ em. Năm 2010, bệnh viện tiếp nhận 5-6 trường hợp đến khám. Hiện nay mỗi năm bệnh viện có khoảng 200 trẻ khám, 2/3 các em được xác định dậy thì sớm phải điều trị.

Lê Phương