Bác sĩ, bệnh nhân và bảo hiểm y tế trong tam giác xung đột

Trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội chiều 14/6, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến ví von việc khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tại Việt Nam hiện như một tam giác. Bệnh nhân muốn hưởng quyền lợi cao nhất nhưng không phải đóng nhiều tiền. Bác sĩ và ngành y tế thì muốn thuốc tốt nhất, nhiều xét nghiệm cao nhất, dùng máy hiện đại, khám chữa tốt nhất, như vậy thì rất tốn kém. Hội đồng y khoa lúc nào cũng đưa ra phác đồ tiên tiến nhất. Tuy nhiên bảo hiểm y tế lại là nơi giữ quỹ, để bảo đảm không phá quỹ thì phải có mức chi nhất định, hạn chế chi quá mức. Dó đó lúc nào giữa 3 bên cũng có sự giằng co. 

“Nếu thế của 3 bên là tam giác cân thì sẽ hài hòa, còn kéo về bên nào hơn thì có thể gây ra lạm dụng, trục lợi, siết chi… bảo hiểm, hiện nay rất căng thẳng”, Bộ trưởng nói.

Khám chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế. Ảnh: Lê Phương.

Tham gia giải trình, Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho rằng quỹ bảo hiểm y tế trong thời gian qua làm được khối lượng công việc lớn, mỗi năm khám chữa bệnh cho khoảng 150 triệu lượt người, độ bao phủ là 77 triệu người, chiếm 83% dân số. Bình quân mức thu bảo hiểm y tế mỗi người chưa đến 30 USD, tổng quỹ mỗi năm được trên 70.000 tỷ đồng. Tuy nhiên đối tượng phục vụ quá lớn và rải ra ở 14.000 cơ sở khám chữa bệnh nên dẫn đến tình trạng lạm dụng, trục lợi bảo hiểm y tế từ cả người bệnh lẫn cơ sở y tế như nằm viện kéo dài, đi khám nhiều lần.

“Tổng quỹ bảo hiểm y tế được phép sử dụng trong năm 2017 là 73.000 tỷ đồng, dự báo chi khoảng 80.000 tỷ đồng”, bà Minh nói. Khoảng 10% nguyên nhân bội chi xuất phát từ những “yếu tố không bình thường”.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan từ TP HCM cho rằng nhiều bác sĩ, dược sĩ phản ánh rất khó tập trung trong chuyên môn khi kê đơn, điều trị vì sự siết chi quá mức của bảo hiểm y tế. Đại biểu Nguyễn Hữu Cầu bày tỏ bức xúc khi giám định viên của bảo hiểm không có chuyên môn nên xuống bệnh viện thanh toán “thích cắt gì thì cắt” khiến bác sĩ bức xúc, bệnh nhân thiệt thòi. Các đại biểu đề nghị Bảo hiểm và Bộ Y tế cần ngồi lại để giải quyết các vướng mắc khi thanh quyết toán, muốn không vỡ quỹ thì phải xem lại bài toán toàn diện chứ không chỉ nhăm nhăm siết chi.

Giải trình rõ hơn về giải pháp hạn chế lạm dụng, trục lợi bảo hiểm y tế, Bộ trưởng Tiến cho biết trong nội bộ ngành y tế đã quán triệt dứt khoát xử lý nghiêm các vi phạm trong lĩnh vực này theo đúng quy định pháp luật, khuyến cáo người bệnh và cơ sở y tế thực hiện đúng phác đồ điều trị. Bộ đang đẩy mạnh thanh kiểm tra để xử lý các vi phạm, tăng cường nối thông công nghệ thông tin để quản lý.

Bà Tiến cho rằng ở đây có vấn đề về cơ chế tài chính. Việc thanh toán bảo hiểm y tế hiện nay vẫn theo phương thức cũ là theo phí dịch vụ “tiêu bao nhiêu trả bấy nhiêu, càng tiêu nhiều được thanh toán nhiều” nên dễ dẫn đến lạm dụng. Hiện các bên cùng nghiên cứu xây dựng các phương thức thanh toán, công cụ giám định hiện đại như một số nước tiên tiến đã áp dụng.

Lê Phương – Nam Phương