Chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật tim

Trải qua ca phẫu thuật tim đầy cam go trên bàn mổ thì mới chỉ thành công 80%. Để bệnh nhân có thể bình phục và trở lại cuộc sống bình thường thì 20% còn lại liên quan yếu tố chăm sóc luyện tập hậu phẫu.

Bác sĩ Phan Thị Mỹ Hạnh, Viện Tim TP HCM cho biết ngay sau ca mổ, bệnh nhân được chuyển sang phòng hồi sức để được theo dõi chặt chẽ về sinh hiệu, tri giác, tình trạng tim mạch và lượng dịch xuất nhập vào cơ thể. Thời gian này, người nhà bệnh nhân dù lo lắng cũng hạn chế vào thăm để tránh nguy cơ nhiễm trùng, chỉ được vào thăm theo quy định của phòng hồi sức.

Khi mạch, huyết áp dần trở nên ổn định, người bệnh tự thở được và có thể ăn uống bằng đường miệng thì được chuyển ra khoa chăm sóc hậu phẫu. Từ lúc này cần động viên bệnh nhân xoay trở đổi tư thế nằm nhiều lần trong ngày, hơn nữa cố gắng tập ngồi dậy cử động chân tay càng sớm càng tốt. Sau một đến hai ngày bệnh nhân có thể tập đứng dậy, tự đi vào nhà vệ sinh hoặc đi lại quanh phòng.

Bác sĩ Hạnh đưa ra lời khuyên về cách tập luyện và chăm sóc bệnh nhân như sau:

Tập vật lý trị liệu hô hấp

Tập thở sâu, tập ho khạc đàm nhằm làm giảm dịch ứ đọng trong phổi, giảm nguy cơ nhiễm trùng hay tràn dịch màng phổi.

Vệ sinh cơ thể

Lau người bằng nước ấm sau mổ, tắm rửa vệ sinh phần thân dưới nếu không có vết mổ vùng cẳng chân. Vài ngày sau mổ có thể gội đầu.

Ăn uống

Ăn lỏng (cháo, súp, sữa…) trong 1-2 ngày đầu sau đó đặc dần (bún, nui, cơm…) Bổ sung thêm chất đạm, ưu tiên thịt heo nạc, cá… để giúp vết thương chóng lành. Bên cạnh đó thức ăn cần phải nhạt (ít muối và nước mắm), tránh món nhiều muối như cải chua, dưa mắm, cá khô, đồ hộp… Ăn nhiều hoa quả, rau xanh, ngũ cốc nguyên cám để bổ sung vitamin, khoáng chất, chất xơ giúp việc đi tiêu dễ dàng.

Bác sĩ Hạnh lưu ý bệnh nhân lớn tuổi thường hay bị táo bón sau mổ, nếu việc đi tiêu khó khăn có thể dùng thuốc bơm hậu môn để giúp khối phân cứng được đẩy ra nhẹ nhàng hơn. Sau đó thực hiện chế độ ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước, vận động thể dục nhẹ nhàng giúp đi tiêu mỗi ngày đều đặn, đồng thời mang lại cảm giác thèm ăn.

Thông thường, thời gian nằm viện hậu phẫu trung bình 7-14 ngày.

 Khi xuất viện cần:

+ Tái khám theo lịch hẹn ở cơ sở chuyên khoa tim mạch.

+ Kiểm soát cân nặng sau mổ: Tăng cân quá nhanh có thể làm suy tim nặng hơn, giảm cân quá nhiều sau mổ làm quá trình hồi phục sức khỏe lại kéo dài. Bác sĩ sẽ cho biết cân nặng lý tưởng cần duy trì sau mổ.

Lưu ý các hoạt động sau mổ

Trở lại làm việc

Sau 4 đến 6 tuần có thể trở lại công việc văn phòng nhẹ nhàng, không mang vác nặng. Đối với các công việc nặng hơn hoặc tình trạng sức khỏe quá kém, cần tư vấn bác sĩ để chọn lựa công việc khác phù hợp hơn.

Sinh hoạt tình dục

Sau 4 tuần cơ thể đã sẵn sàng về thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên cần tránh các tư thế gây sức ép lên ngực vì thời gian này xương ức chưa lành sẹo hẳn. Ngoài ra giữ nhịp tim không tăng quá nhiều sau hoạt động này, nếu bệnh nhân còn điều trị suy tim sau mổ.

Tốt nhất bệnh nhân nên đo nhịp tim của mình để biết hoạt động này có phù hợp so với tình trạng sức khỏe hiện tại hay không. Bên cạnh đó mục tiêu nhịp tim sau gắng sức của bệnh nhân sẽ thay đổi theo từng thời điểm khác nhau sau xuất viện, bác sĩ tim mạch sẽ cho biết cụ thể trong mỗi lần tái khám.

Các nhu cầu khác

Muốn chơi lại môn thể thao yêu thích, ngồi máy bay đi du lịch xa, tập yoga, gym… cần trao đổi với bác sĩ sau mổ để có kế hoạch tập luyện, vận động phù hợp ở từng thời điểm.

Sử dụng thuốc

Không được tự ý uống thêm thuốc khác ngoài toa thuốc bác sĩ cấp lúc xuất viện. Nhất là thuốc kháng vitamin K như Warfarin, Sintrom, Aceronko… vì các thuốc này dễ tương tác với thuốc khác gây rối loạn đông máu.

Những dấu hiệu nặng bất thường cần tái khám ngay lập tức:

+ Đau ngực lan ra sau lưng, hàm dưới trái, tay trái, tăng khi đi lại kèm toát mồ hôi.

+ Khó thở tăng nhiều khi nằm hoặc thở khò khè, ồn ào tăng về đêm.

+ Đột ngột yếu liệt tay chân, tê nửa người hay nói ngọng.

+ Ngơ ngác, không hiểu hoặc không trả lời đúng câu hỏi, mất thăng bằng hoặc rối loạn thị giác ở một hoặc hai mắt, nhìn ảnh đôi hoặc mù màu…

+ Hay hồi hộp, đánh trống ngực kèm chóng mặt, toát mồ hôi, huyết áp thấp…

Lê Phương