Hồi sinh não cho người sống thực vật 15 năm

Trên tờ Current Biology ngày 25/9, các nhà khoa học lần đầu tiên chứng minh khả năng hồi phục của bệnh nhân sống thực vật nhiều năm. Bệnh nhân là một người đàn ông 35 tuổi (Pháp) nằm liệt giường sau tai nạn ôtô. Sau khi được cấy thiết bị kích thích dây thần kinh phế vị vào ngực, bệnh nhân có những phản xạ cho thấy dấu hiệu ý thức. Kết quả này tạo nên bước ngoặt y học đồng thời thay đổi niềm tin rằng các rối loạn  ý thức kéo dài hơn 12 tháng không thể đảo ngược.

Ảnh minh họa: NBC News.

Theo Medical XPress, dây thần kinh phế vị là dây thực vật phó giao cảm lớn nhất của cơ thể, chi phối vận động, cảm giác hầu hết các phủ tạng ở ngực và ổ bụng (tim, phổi, tiêu hóa, tiết niệu, sinh dục). Từ lâu, giới khoa học đã xác định dây thần kinh phế vị vô cùng quan trọng đối với sự thức tỉnh não bộ nên thường sử dụng phương pháp kích thích dây thần kinh phế vị (VNS – Vagus Nerve Stimulation) cho bệnh nhân trầm cảm hoặc động kinh.

Để kiểm tra khả năng phục hồi ý thức của VNS, nhóm nhà nghiên cứu do bà Angela Sirigu từ Viện Khoa học Nhận thức Marc Jeannerod tại Lyon (Pháp) dẫn đầu đã lựa chọn một ca bệnh phức tạp, hôn mê hơn 10 năm không tiến triển để loại trừ yếu tố xác suất trong trường hợp phương pháp thực sự mang lại kết quả. 

Sau một tháng kích thích dây thần kinh phế vị, bệnh nhân 35 tuổi sống thực vật 15 năm do tai nạn ôtô cho thấy sự cải thiện về vận động cùng hoạt động não. Anh bắt đầu đáp trả các yêu cầu đơn giản mà trước nay không thể như nhìn theo một vật hoặc quay đầu khi nghe mệnh lệnh. Mẹ bệnh nhân cho biết con trai còn tỉnh táo mỗi lần nghe nhà trị liệu đọc sách.

Ảnh mô tả hoạt động não của bệnh nhân trước và sau khi áp dụng phương pháp kích thích dây thần kinh phế vị (VNS). Ảnh: Corazzol et al.

Bên cạnh đó, phản ứng trước mối đe dọa của bệnh nhân trở lại. Ví dụ, nếu một nhà nghiên cứu đột nhiên áp sát, anh tỏ ra ngạc nhiên bằng cách mở mắt to. 

Kết quả điện não đồ cho thấy dấu hiệu ý thức tăng lên ở vùng não liên quan đến vận động, cảm giác và sự tỉnh táo. Chụp cắt lớp phát xạ (PET) cũng chứng tỏ hoạt động trao đổi chất tăng lên ở cả vỏ não lẫn phần dưới vỏ. Như vậy, sau nhiều năm sống trong tình trạng thực vật, người đàn ông đã lấy lại ý thức tối thiểu.

“Bằng cách kích thích dây thần kinh phế vị, chúng tôi đã chỉ ra rằng bộ não vẫn có thể hồi phục trong những trường hợp tưởng chừng vô vọng nhất”, bà Sirigu nói.

Sau thành công trên, nhóm nhà khoa học đang lập kế hoạch hợp tác nghiên cứu mở rộng tiềm năng điều trị của VNS. Ngoài việc giúp đỡ bệnh nhân, các tác giả tin rằng VNS sẽ đem đến những kiến thức, hiểu biết mới về tâm trí. 

Minh Nguyên