Một người bị ung thư đại trực tràng, di truyền cho 3 người 2 thế hệ

Bác sĩ Patricia Kho, chuyên khoa ung thư Trung tâm Ung thư Parkway, Singapore, cho biết 2 loại ung thư đại trực tràng thường gặp nhất do di truyền là ung thư đại trực tràng di truyền không đa polyp (HNPCC) và đa polyp di truyền (FAP).

Vị trí của đại tràng và trực tràng trong hệ tiêu hóa. Ảnh: thongtinungthu.

Theo thống kê, số ca ung thư đại trực tràng di truyền không đa polyp chiếm tỷ lệ cao hơn, từ 3 đến 5 % dân số, trong khi lượng bệnh nhân đa polyp di truyền chỉ chiếm dưới 1% dân số. Trong một gia đình, những người có triệu chứng tương tự như người ung thư sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Những người bị đa polyp di truyền có thể có hàng trăm polyp từ khi còn ở tuổi thiếu niên, trong khi người bị ung thư đại trực tràng di truyền không đa polyp có ít nhất 3 thành viên trong gia đình thuộc 2 thế hệ bị ung thư đại trực tràng. Đối với các trường hợp này, bệnh ung thư có thể khởi phát trước tuổi 50.

Người mắc bệnh viêm ruột (hay viêm loét kết tràng, Crohn’s) cũng làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Nguy cơ càng cao hơn nếu toàn bộ đại tràng của người đó bị viêm.

Ngày nay với sự tiến bộ của khoa học trong lĩnh vực y tế, các nhà nghiên cứu không ngừng tìm ra các phương pháp điều trị mới giúp tăng cơ hội sống cho người bệnh ung thư đại trực tràng. Theo thống kê từ năm 2005 tới 2014, tỷ lệ sống của bệnh nhân ung thư đã tăng từ 45 lên 50% ở tất cả các dân tộc, cả 2 phái nam và nữ.

Các nhà khoa học đã tìm ra danh sách hệ gene liên quan đến căn bệnh này, từ đó xác định phương pháp điều trị theo đặc tính bệnh và gene cho từng thể. Sự ra đời của các thuốc mới như Cetuximad và Panitumumab có thể chặn các tế bào ung thư đại trực tràng không phát triển thêm. Thuốc đã được chứng minh hiệu quả đối với các bệnh nhân ở giai đoạn tiến triển không mang đột biến đối gene KRAS và NRAS.

Liệu pháp miễn dịch là phương pháp điều trị mới nhất và hứa hẹn nhất hiện nay. Đây là liệu pháp điều khiển hệ miễn dịch của chính cơ thể người bệnh để tự chống lại ung thư, trong đó có ung thư đại tràng.

Để phòng tránh ung thư đại trực tràng, bác sĩ Kho khuyên mọi người nên tập luyện lối sống lành mạnh, ngưng hút thuốc bởi mỗi hơi thuốc lá chứa đến hơn 60 loại chất gây ung thư đã được chứng minh. Hạn chế uống rượu bia bởi chúng đóng vai trò là chất kích thích làm cho các tế bào bị phá hủy cố gắng tự sửa chữa, điều này có thể dẫn tới biến đổi ADN ở tế bào gây ra ung thư. Hơn nữa vi khuẩn ở đại tràng và trực tràng có thể biến cồn thành lượng lớn acetaldehyde, một hóa chất đã được chứng minh gây ung thư cho động vật trên thí nghiệm. Do vậy, đàn ông không nên uống quá 2 ly, phụ nữ không quá một ly mỗi ngày.

Luyện tập thể dục thường xuyên cũng là cách phòng tránh ung thư đại trực tràng và nhiều loại ung thư khác. Có giả thuyết cho rằng mức insulin hay yếu tố tăng trưởng liên quan đến insulin ở những người béo phì có thể kích thích phát triển ung thư đại tràng. Do vậy việc duy trì chỉ số cơ thể (BMI) ở mức an toàn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng.

Về chế độ dinh dưỡng, nên hạn chế ăn các món chứa thịt đỏ và thịt đã qua chế biến có mỡ động vật như jam-bông, thịt hun khói, xúc xích và thịt heo khô địa phương nên tránh ăn nhiều. Nên ăn 500 gam thịt đã nấu mỗi tuần cùng với nhiều rau xanh tươi và hoa quả mỗi bữa.

Nội soi đại trực tràng định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện sớm ung thư đại trực tràng. Ngay cả khi bác sĩ phát hiện bạn có polyp trong đại trực tràng cũng phải mất từ 5 đến 10 năm polyp mới chuyển sang ung thư, do vậy bạn sẽ chủ động hơn trong việc theo dõi và điều trị trước khi chúng tiến triển thành ung thư. Nội soi đại trực tràng nên tiến hành đối với những người trong độ tuổi từ 45 đến 50, mỗi 5 năm. Những người có người thân bị ung thư đại trực tràng nên nội soi đại tràng sớm hơn sau khi tham vấn bác sĩ chuyên khoa.