Những việc nên và không nên làm sau mổ tim

Theo bác sĩ Phan Thị Mỹ Hạnh, Viện Tim TP HCM, một ca phẫu thuật tim được gọi là thành công khi người bệnh có thể hồi phục và trở lại cuộc sống bình thường. 

Giai đoạn đầu sau khi xuất viện từ 6 đến 8 tuần rất quan trọng đối với quá trình hồi phục của người bệnh. Nhiều bệnh nhân do phấn chấn sau ca phẫu thuật đã chủ quan trong việc theo dõi sức khỏe ở giai đoạn này nên ảnh hưởng đến hiệu quả bình phục lâu dài. Ngược lại một số người vì quá lo lắng và bi quan nên không dám làm gì sau mổ tim, thậm chí kiêng vận động thể chất, khiến quá trình hồi phục không tốt.

Bác sĩ Hạnh hướng dẫn cách chăm sóc cho người mới phẫu thuật tim như sau:

Chăm sóc vết mổ

Cần giữ cho vết mổ khô ráo, sạch sẽ. Bệnh nhân có thể tắm xà phòng mỗi ngày hoặc cách nhật. Sau khi tắm nên dùng khăn mềm thấm khô vết mổ, quan sát màu sắc và cảm nhận nhiệt độ quanh vết mổ. Nếu thấy những dấu hiệu khác thường như rỉ dịch, sưng phồng, tấy đỏ hoặc vết mổ vùng xương ức kêu lụp cụp khi cử động thân trên, nên đến bệnh viện kiểm tra.

Ảnh minh họa: Health.

Giảm đau

Bác sĩ luôn kê toa thuốc giảm đau cho người bệnh khi xuất viện. Dù vậy, các triệu chứng như ngứa, tê rần hay dị cảm (cảm giác như kiến bò) quanh vết mổ vẫn thường xảy ra. Bệnh nhân không nên quá lo lắng, bởi mức độ của các triệu chứng này sẽ giảm dần theo thời gian.

Nếu bệnh nhân cảm thấy đau vết mổ đột ngột và gia tăng gây kém ăn, mất ngủ…, nên tái khám sớm. Bệnh nhân mổ bắc cầu mạch vành có sử dụng tĩnh mạch cẳng chân làm cầu nối, cần vận động và đi lại nhẹ nhàng, sau đó nằm nghỉ kê chân cao hơn đầu sẽ giúp giảm đau.

Vận động

Bệnh nhân cần đi bộ mỗi ngày với khoảng cách và vận tốc tăng dần theo sức của mình. Có thể leo cầu thang với tốc độ chậm hoặc vừa leo vừa nghỉ.

Lưu ý: Không nên đứng yên một chỗ quá 15 phút, không mang vác vật nặng quá năm kg, không đẩy hay kéo vật nặng. Sau 4-6 tuần, bệnh nhân có thể lái xe bốn bánh hoặc hai bánh. Tuy nhiên không được dắt hay đẩy xe hai bánh (là vật nặng).

Dinh dưỡng

Dinh dưỡng tốt sẽ giúp vết thương mau lành. Sau khi mổ, bác sĩ tư vấn về một số thức ăn cần kiêng cho từng bệnh nhân. Nhìn chung, cần ăn nhạt, ít muốinếu còn tình trạng suy tim sau mổ. Tránh thực phẩm nhiều muối như dưa muối, cải chua, cá khô… Bệnh nhân mổ bắc cầu mạch vành cần tránh ăn da, mỡ. Ưu tiên thịt nạc, cá và sản phẩm sữa ít béo. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt để bổ sung thêm vitamin, chất xơ giúp tránh táo bón.

Kiểm soát cân nặng sau mổ

Tăng cân nhanh sau phẫu thuật có thể gây suy tim nặng hơn. Ngược lại, sụt cân nhiều khiến quá trình hồi phục sức khỏe chậm. Hãy hỏi bác sĩ để được tư vấn cụ thể về mức cân nặng lý tưởng của mình tùy vào tình trạng bệnh.

Vấn đề tâm lý

Trầm cảm thường xuất hiện sau mổ nhưng biến mất sau vài tuần. Các biện pháp tránh trầm cảm sau mổ như mặc đẹp hàng ngày, tập thể dục thường xuyên, tham gia hoạt động cộng đồng, làm việc mình yêu thích, chia sẻ cảm xúc với mọi người. Một số trường hợp đã áp dụng các biện pháp này mà chưa thể thoát ra khỏi trầm cảm, cần đi khám, đừng quên kể chi tiết về tình trạng tâm lý cho bác sĩ nghe.

Nghỉ ngơi và giấc ngủ

Bệnh nhân hậu phẫu thường khó ngủ, nhưng mọi việc sẽ trở về bình thường sau vài tháng. Nếu còn đau vết mổ về đêm cần uống thuốc khoảng 30 phút trước đi ngủ, chọn tư thế nằm phù hợp, dễ chịu.

Lưu ý: Không nên ngủ nhiều vào ban ngày, tránh uống cà phê, chocolate, nước ngọt hay trà đậm sau 16h hàng ngày. Thư giãn trước khi ngủ bằng cách nghe nhạc, đọc sách, xoa bóp vùng vai gáy…

Tóm lại, để quá trình hồi phục nhanh chóng, bệnh nhân và gia đình cần theo dõi và tuân thủ những lưu ý trên. Nếu xuất hiện những triệu chứng bất thường về vết mổ, đau đột ngột hay cảm giác lạ, nên đến gặp bác sĩ ngay để tránh những biến chứng.

Thi Trân