Ông Nguyễn Văn Tân, Phó Tổng Cục trưởng Dân số Kế hoạch hóa gia đình, chiều 17/10 nói rằng lần đầu tiên trong suốt 20 năm qua Ban chấp hành Trung ương Đảng nhận định nếu duy trì chính sách giảm sinh quá lâu sẽ để lại những hệ lụy rất khó giải quyết. Do đó công tác dân số được chuyển hướng sang giải quyết toàn diện các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bổ và chất lượng dân số.
Ban Chấp hành Trung ương Đảng vừa thông qua nghị quyết là không đặt vấn đề tiếp tục giảm sinh mà trước mắt duy trì mức sinh thay thế. Theo đó vận động giảm sinh ở nơi mức sinh nhiều, sinh đủ hai con ở nơi sinh ít. Từ trước đến nay, chính sách dân số được định hướng theo một chiều trên phạm vi cả nước là vận động mọi người dân sinh ít, khẩu hiệu mỗi cặp vợ chồng sinh 1-2 con hoặc dừng lại hai con để nuôi dạy cho tốt… |
Theo ông Tân, đến nay Việt Nam không có quy định pháp luật nào khống chế người dân sinh bao nhiêu con, nhưng có chính sách vận động mỗi gia đình sinh hai con, trừ nhóm đảng viên. “Sinh bao nhiêu con là quyền của người dân. Nhà nước không yêu cầu người dân sinh bao nhiêu, nên không có chuyện giờ nới quy định cho phép sinh nhiều hơn”.
Khảo sát mới nhất của ngành dân số trên 700.000 người dân, kết quả 73% trả lời muốn sinh hai con; 8,3% mong muốn đẻ một con. Có 9,3% ý kiến muốn sinh ba con và hơn 8% muốn nhiều hơn ba con. Ông Tân cho rằng kết quả này cho thấy vẫn còn tỷ lệ đáng kể người dân muốn sinh thêm nhiều con, do đó vẫn có thể nâng tỷ lệ sinh lên cao hơn.
Thực tế, mức sinh cũng đã tăng khi nhà nước điều chỉnh chính sách sinh con. Cụ thể, năm 2011 số con bình quân của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 1,99, thì đến nay đạt 2,1 con. Tỷ lệ này tăng ở khu vực dân số có học vấn cao hơn, ở nơi có mức sống khá hơn. Tỷ lệ sinh cũng tăng ở hầu hết các tỉnh khu vực miền Bắc, trong khi miền Nam tỷ lệ sinh vẫn có xu hướng đi xuống.
Theo ông Tân, mức sinh tăng lên 2,4-2,5 con vẫn chưa tạo vấn đề gì lớn, song dự báo tỷ lệ này tăng trong ngắn hạn và khó duy trì.
Ông Nguyễn Văn Tân, Phó Tổng Cục trưởng phụ trách Tổng cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình. Ảnh: N.Phương. |
Nghị quyết mới của Trung ương Đảng về dân số là giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Mục tiêu đến năm 2030, tỷ số giới tính khi sinh là dưới 109 bé trai trên 100 bé gái. Tỷ lệ này hiện nay 112-113 bé trai trên 100 bé gái.
Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta đã ở mức trầm trọng, lan rộng từ thành thị như trước đây ra tất cả mọi nơi như hiện nay. Năm trong sáu vùng kinh tế địa lý (trừ Tây Nguyên) trong tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Vùng mất cân bằng giới tính khi sinh nhiều nhất là đồng bằng sông Hồng, nếu lấy Hà Nội là trung tâm thì phạm vi này trong vòng bán kính khoảng 70-100 km. Tại vùng này, tỷ số giới tính khi sinh ở mức trên 115 bé trai trên 100 bé gái. Một số tỉnh thành thậm chí lên tới 120-122 bé trai như Hải Dương, Hải Phòng, Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Bình, Nam Định.
Ông Tân chỉ ra ba nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới khi sinh là tập quán ưa thích con trai theo truyền thống Nho giáo để có con nối dõi; lạm dụng kỹ thuật y học tiến tiến để lựa chọn giới tính khi sinh; chính sách an sinh xã hội chưa đáp ứng được nhu cầu chăm sóc người cao tuổi, bố mẹ khi về già. Bên cạnh đó cũng có nguyên nhân do hạn chế mức sinh.
Phó Tổng Cục dân số cho rằng phải cả hệ thống chính trị vào cuộc thì mới giải quyết được tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Chính sách khuyến khích sinh con; không giảm sinh; thay đổi quy định với nhóm đảng viên; các giải pháp về kinh tế, xã hội, đảm bảo an sinh cho người cao tuổi… sẽ là động lực giảm mất cân bằng giới tính khi sinh.